Sinan Sungur isimli bir kişinin yaptığı bir çalışma ve içinde yaklaşık 60 Kürtçe kelimenin bulunduğu bir dosyanın soru önergesi şeklinde MHP Adana Milletvekili Yılmaz Tangurt tarafından, Bülent Arınç’ın cevaplaması talebiyle meclise verilmesi üzerine gelişen durumun tamamen Kürtçenin gramer yapısını bozmaya dönük olduğu ortaya çıktı.
Uzun süre TRT6’te çalışan Rengin Elçi, uygulamanın Kürtçe açısından tehlikeli olduğuna işaret ederek, Kürtçe kelimelere getirilen yasaklar hakkında ANF’ye bilgi verdi.
Daha önce birçok dublaj şirketinde yönetmenlik yaptığını ve bir süre önce TRT6’in merkez stüdyolarında haber sunuculuğu yaptığı sırada işinden ayrılan Elçi, “On yılı aşkındır Kürtçe üzerine çalışıyorum. Bize verdikleri listede bulunan kelimelerin hiçbirinin Kürtçede başka bir alternatifi yok. Bunları kullanmadığınız zaman Farsça, Arapça yada Türkçeden kelimeler kullanmak zorundasınız. Bu da dilin gramer yapısını bozan bir durum” dedi.
Elçi, yaptıkları tartışmalarda kanal yönetiminin Kürtçe’nin gramer yapısını bozan bu durumundan geri adım atmadığını söyledi.
KELİMELERİ ROJ TV KULLANIYOR YASAKLAYIN!
Kanalın kuruluşunda sayısı 3 olan dublaj şirketi sayısının şu an 20’yi geçtiğini ancak bu durumun ise fason üretime neden olduğunu sözlerine ekleyen Elçi şöyle dedi:
“TRT 6’da koordinatör’ü Sinan İlhan ve Haber Müdürü Cumali Çaygeç ile konuştuktan sonra işe başladım. O zamanlar siyasi bir amacın olmayacağını ve suya sabuna dokunmayacaklarını söylemişlerdi. Biz de o şekilde başladık orada. Bir ay kadar böyle gitti. Sonra bazı kelimeler yasaklandı. Gerekçe ise bu kelimeleri Roj Tv kullanıyor. Halk dili kullanmayı istediklerini ve bu dilin halk tarafından anlaşılmadığını söylediler. Öncelikle ‘Serok komar’, ‘kom’ gibi kelimeleri kullanmamız gerektiğini belirttiler.
Roj Tv bu kelimeleri icat etmedi. Yasakladıkları kelimelerin tamamı Kürtçe’de alternatifi olmayan kelimeler. Toplantılarda Sinan İlhan’la bu konuyu çok tartıştık. Kelimeleri niye kullanamadığımızı sürekli tartıştık. Bazı kelimelerin orijinalini bozmamızı istiyorlardı. Kendileri iki kelime Kürtçe bilmiyorlar. Ama halkın anlamadığını söylüyorlar ve halk adına buna karar veriyorlar” dedi.
SÜLEYMANİYE ERBİL ORJİNLİ BİR DİL YARATILIYORMUŞ!
Haber çevirisinden, okunmasına kadar birçok işi üstlendiğini ancak bu yasaklar üzerine istifa ettiğini belirten Elçi, “Ayrıldıktan sonra neden bu kelimeler yasaklandı diye araştırdım. Sinan Sungu adında birinin Kürtçe kelimeler konusunda hazırladığı çalışmayı Adana MHP milletvekili Yılmaz Tangut soru önergesi haline getirip Devlet Bakanı Bülent Arınç’ın cevaplaması Meclis’e getiriyor. Soru önergesinde 60’ı aşkın kelimenin Roj Tv tarafından kullanıldığı belirtiliyor. Önergesinde Tangut, bu kelimelerle Erbil, Süleymaniye orijinli bir dil yaratılmaya çalışıldığını ve TRT6’nın buna alet olduğunu iddia ediyor. Sonra bu durum bu kelimelerin kanalda yasaklanmasına kadar geliyor” dedi.
Kanalda Arapça ve Farsça kelimelere izin verildiğini ancak orijinal Kürtçe kelimelere izin verilmediğinin altını çizen Elçi şöyle devam etti: ‘’Kürtçenin orijinal kelimelerine izin yok. Millet kelimesini kullandığım zaman iki ‘l’ olması lazım. Ama Kürtçede iki kez yazılmaz bir harf. Birçok kelime böyle. ‘Tenduristî’ (sağlık) yerine ‘sıhhat’ kullanırsam yine iki ‘h’ oluyor. Yine ‘kom’ kelimesinde benzer durum var. Tamamen alternatifsiz kelimeler seçilmiş. Yani ‘komar’ yerine ‘grup’ mu kullanalım? Bana göre verilen soru önergesi bilinçli bir uygulama. Bu konuyu tartıştığımız bir toplantıda, ‘Kürtçenin Oxford’u mu var! diyorlardı. Bugüne kadar uygulanan bir gramer ve dil kuralları var. Kimsenin anlamayacağını söylediğimiz zaman da, “Bırak anlamasın” diyebiliyorlar. Yine yer isimlerinin Türkçe olarak kullanılması söz konusu. Mêrdîn’in Mardin şeklinde yazılması durumu da var. Kürtçe telaffuz haliyle kullanmamıza izin vermiyorlar. Yer konusundaki bu uygulamaya prodüksiyonlar da uymak zorunda”
TRT 6’NIN YASAKLADIĞI KÜRTÇE KELİMELER
Elçi’nin verdiği bilgilere göre TRT6’in yasakladığı kelimeler şunlar; "Aram, arîşe, artêş, asayî, asteng, belavok, bûyer, çalakî, dadgeh, damezrandin, darayî, derhenêr, dîmen, dîrok, dozger, ewleyî, ewlekarî, erdnîgarî, êrîş, fermî, gerdûn, girîng, helwest, hîndekar, komar, kovar, maf, merc, mijar, nakokî, navnetewî, netewe, nexşe, nijad, niqaş, nûjen, parêzger, pejirandin, perwerde, pîşesazi, pêşkeş, pêvajo, pêwîst, pirtûk, pispor, bijîşk, raman, raya gel, rexne, rêxistin, rizgarî, şano, şaredarî, tawanbarî, taybetî, têkoşîn, tenduristî, wêje, qedexe, zaningeh, zanyarî û hwd."
